- Katılım
- 19 Ara 2023
- Mesajlar
- 35
- Tepkime puanı
- 0
4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun: TEK BAŞLIKTA DEV ARŞİV
Konu: İdare Hukuku / Ceza Yargılaması
Soru Beklentisi: 2-3 Soru (Yetkili merci, süreler ve itiraz makamları)
Kapsam: Şube Müdürlüğü, Şeflik ve Görevde Yükselme Sınavları
GİRİŞ: Kanunun Ruhu ve "Filtre" Sistemi
Bu kanun, devlet memurlarının "yargılanmama zırhı" değildir; aksine kamu hizmetinin selameti için getirilmiş bir "prosedürel filtre" mekanizmasıdır.
A. Kanunun Amacı
Memurlar görevlerini yaparken asılsız, kin güden veya hizmeti aksatmaya yönelik şikayetlere maruz kalabilirler. Kanunun amacı şunlardır:
- Koruma: Memurları asılsız ve mesnetsiz ihbarlardan korumak.
- İstikrar: Kamu hizmetinin kesintiye uğramasını engellemek.
- İş Yükü: Yargı organlarını gereksiz iş yükünden kurtarmak.
I. KAPSAM VE KAPSAM DIŞI HALLER
Kanun, memurun her türlü eylemini kapsamaz. "GÖREV SEBEBİYLE" kavramı hayati önem taşır.
| DURUM | AÇIKLAMA VE ÖRNEK | SONUÇ |
|---|---|---|
| Kapsama Giren Haller (Görev Suçu) | Memurun görevi ifa ederken veya görevi kötüye kullanarak işlediği suçlar. (Örn: Rüşvet, zimmet, görevi kötüye kullanma, evrakta sahtecilik, işkence -istisnalar hariç-) | İZİN ALINIR |
| Kapsam Dışı Haller (Şahsi Suçlar) | Memurun göreviyle ilgisi olmayan, özel hayatında işlediği suçlar. (Örn: Öğretmenin hafta sonu komşusunu yaralaması) | DOĞRUDAN SORUŞTURMA (İzin Aranmaz) |
| Suçüstü Hali | Ağır cezayı gerektiren bir suçu işlerken suçüstü yakalanırsa. (Örn: Cinayet işlerken yakalanma) | DOĞRUDAN SORUŞTURMA (İzin Aranmaz) |
| Atatürk Aleyhine Suçlar | 5816 sayılı kanun kapsamındaki suçlar. | DOĞRUDAN SORUŞTURMA (İzin Aranmaz) |
Önemli Ayrım (Disiplin vs Ceza):
- Disiplin Soruşturması: Kurum içinde yapılır (Uyarma, Kınama vb.). 4483'ten bağımsızdır.
- Ceza Kovuşturması (4483): Mahkemede yargılanmayı (Hapis vb.) ifade eder.
II. SORUŞTURMA İZNİ VERMEYE YETKİLİ MERCİLER
Kanun, yetkiyi hiyerarşik amirlere dağıtmıştır. Sınavlarda en çok karıştırılan nokta "Merkez İlçe" ve "Belediye" ayrımlarını aşağıdaki tabloda netleştirdik.
[Image of Administrative Hierarchy for Investigation Permission]
| GÖREVLİ PERSONEL / STATÜSÜ | İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİ | MANTIK / İPUCU |
|---|---|---|
| İlçede görevli memurlar (Örn: İlçe MEM Müdürü, Okul Müdürü) | KAYMAKAM | Mülki idare amiri esastır. |
| İlde ve Merkez İlçede görevli memurlar (Örn: İl MEM Şube Müdürü) | VALİ | Merkez ilçede Kaymakam yoktur, yetki Validedir. |
| Bölge düzeyindeki kurumlarda çalışanlar (Örn: Karayolları Bölge Md.) | Görev Yaptığı İlin VALİSİ | Bölge müdürlüğü birden fazla ile baksa da merkezi olan ilin Valisi yetkilidir. |
| Cumhurbaşkanlığı Merkez Personeli | CB İdari İşler Başkanı | Kurumun en üst idari amiri. |
| TBMM Memurları | TBMM Genel Sekreteri | Yasama organının idari amiri. |
| Büyükşehir, İl ve İlçe Belediye Başkanları | İÇİŞLERİ BAKANI | Seçilmişleri vesayet makamı olan Bakan denetler. |
| Köy ve Mahalle Muhtarları | İlçede Kaymakam, Merkezde Vali | Muhtarlar mülki amire bağlıdır. |
KRİTİK DETAY: BELDE BELEDİYE BAŞKANLARI
Belediye başkanları arasında sadece "Belde" belediye başkanları için İçişleri Bakanı yetkili DEĞİLDİR.
- İlçeye bağlı belde belediye başkanı/meclis üyesi → KAYMAKAM
- Merkez ilçeye bağlı belde belediye başkanı/meclis üyesi → VALİ
III. SÜRELER VE ÖN İNCELEME SÜRECİ
A. Süreler (30+15 / 10 / 3)
- Karar Verme Süresi (30+15): Yetkili merci, ihbarı aldığı tarihten itibaren 30 Gün içinde karar vermek zorundadır. Zorunlu hallerde bu süre bir defaya mahsus 15 Gün uzatılabilir (Maksimum 45 gün).
- İtiraz Süresi (10 Gün): Kararın tebliğinden itibaren 10 Gün içinde itiraz edilmelidir.
- Yargı Karar Süresi (3 Ay): Danıştay veya BİM, dosya geldikten sonra en geç 3 Ay içinde karar verir. Bu karar KESİNDİR.
B. Ön İnceleme Süreci
Yetkili merci kararı doğrudan vermez, bir "Ön İnceleme" yaptırır.
- İhbar Şartları: İsimsiz, imzasız ve soyut ihbarlar işleme konulmaz. ANCAK; iddialar somut bilgi ve belgelere dayanıyorsa kimlik şartı aranmaz.
- Savcının Rolü: Savcı ihbarı aldığında sadece kaybolma ihtimali olan delilleri toplar, ifade alamaz, yetkili merciye gönderir.
- Ön İncelemeci: Kendi kurumundan veya başka kurumdan memur atanabilir.
- Yasaklılar: Yargı mensupları (Hakim/Savcı) ve Askeri personel ön incelemeci olamaz.
- Yetki: Ön incelemeci "Bakanlık Müfettişi" yetkisine sahiptir. - İfade Alma Zorunluluğu: Hakkında inceleme yapılan memurun ifadesi MUTLAKA alınmalıdır. İfade alınmadan verilen karar yargıdan döner.
IV. İTİRAZ MERCİLERİ VE YARGI YOLU
İzin kararına veya ret kararına karşı yapılacak itirazlar, memurun statüsüne göre ayrışır.
A. İtiraz Mercileri (Danıştay mı, BİM mi?)
| PERSONEL STATÜSÜ | İTİRAZ MERCİİ |
|---|---|
| Üst Düzey ve Seçilmişler (Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Bşk, TBMM Genel Sekreteri, Bakan Yrd, Valiler, Büyükşehir/İl/İlçe Bel. Bşk.) | DANIŞTAY 2. DAİRESİ |
| Diğer Memurlar (Kaymakamlar, İl/İlçe Müdürleri, Okul Müdürleri, Öğretmenler, Muhtarlar, Belde Bel. Bşk.) | BÖLGE İDARE MAHKEMESİ (BİM) (Yetkili merciin bulunduğu bölgedeki) |
B. Soruşturma ve Yargılama Yetkisi (Hangi Savcı?)
İzin kesinleştikten sonra ceza yargılaması başlar.
| PERSONEL | HAZIRLIK SORUŞTURMASINI YAPAN | YETKİLİ MAHKEME |
|---|---|---|
| Vali, Bakan Yrd., CB İdari İşler Bşk. | Yargıtay C. Başsavcısı | Yargıtay İlgili Ceza Dairesi |
| Kaymakam | İl Cumhuriyet Başsavcısı | İl Ağır Ceza Mahkemesi |
| Diğer Memurlar (Genel Kitle) | Suçun işlendiği yer C. Başsavcısı | Genel Hükümlere Göre (Asliye/Ağır Ceza) |
V. TUZAKLAR VE VAKA ANALİZLERİ (SENARYOLAR)
Sınavda karşılaşabileceğiniz karmaşık durumlar ve çözümleri:
SENARYO 1: VEKALET DURUMU
Soru: Kaymakam izinli, yerine Vali Yardımcısı vekalet ediyor. İlçe Milli Eğitim Müdürü hakkında soruşturma iznini kim verir?
Cevap: Kaymakam Vekili (Vali Yardımcısı) verir. Yetki makama aittir, kişi yoksa vekili yetkiyi bizzat kullanır.
SENARYO 2: İŞTİRAK (SUÇA ORTAKLIK)
Soru: Bir Okul Müdürü (İlçede) ile İl Milli Eğitim Müdürü (İlde) birlikte evrakta sahtecilik yaptı. İzin kimden istenir?
Cevap: Üst memur olan İl Milli Eğitim Müdürü'nün amirinden, yani VALİ'den istenir. (Ast memur, üste tabi olur).
Not: Eğer memur ile memur olmayan biri suç işlerse, memur olmayan genel hükümlere göre doğrudan yargılanır, memur için izin prosedürü işler.
SENARYO 3: İTİRAZ HAKKI
- İzin Verilirse: Hakkında soruşturma açılan Memur itiraz eder.
- İzin Verilmezse: C. Başsavcılığı veya varsa Şikayetçi (Vatandaş) itiraz eder.
KENDİNİ DENE: 20 SORULUK 4483 SINAVI1. İlçede görevli bir Şube Müdürü için soruşturma iznini kim verir?
Kaymakam.
2. Büyükşehir Belediye Başkanı hakkında soruşturma iznini kim verir?
İçişleri Bakanı.
3. Yetkili merci kararını en geç kaç gün içinde vermelidir?
30 Gün (Zorunlu halde +15 gün = 45 Gün).
4. Soruşturma izni verilmesi kararına itiraz süresi kaç gündür?
Tebliğden itibaren 10 Gün.
5. Belde Belediye Başkanı hakkında verilen karara itiraz nereye yapılır?
Bölge İdare Mahkemesine (BİM).
6. Vali hakkında soruşturma izni kararına itiraz nereye yapılır?
Danıştay 2. Dairesine.
7. İtiraz mercileri (Danıştay/BİM) dosyayı aldıktan sonra en geç kaç ay içinde karar verir?
3 Ay.
8. Memur olmayan biriyle memur birlikte suç işlerse 4483 kime uygulanır?
Sadece memura uygulanır. Sivil kişi genel hükümlere tabidir.
9. Kimler ön inceleme memuru olarak atanamaz?
Yargı mensupları (Hakim/Savcı) ve Askeri personel.
10. Hakkında ön inceleme yapılan memurun ifadesinin alınması zorunlu mudur?
Evet, zorunludur.
11. Memur ağır cezayı gerektiren suçüstü halinde yakalanırsa izin alınır mı?
Hayır, genel hükümlere göre doğrudan soruşturulur.
12. 5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlarda izin prosedürü nasıldır?
İzin aranmaz, Cumhuriyet Savcısı doğrudan soruşturur.
13. Kaymakam hakkında hazırlık soruşturmasını hangi savcı yapar?
İl Cumhuriyet Başsavcısı.
14. Bölge Müdürü hakkında soruşturma iznini kim verir?
Görev yaptığı ilin Valisi.
15. İlçede görevli Okul Müdürü hakkında "Soruşturma İzni Verilmemesi" kararına kim itiraz eder?
Cumhuriyet Başsavcılığı veya Şikayetçi.
16. İzin vermeye yetkili merci, ihbarı alır almaz ne başlatır?
Ön İnceleme.
17. TBMM memurları için izin yetkisi kimdedir?
TBMM Genel Sekreteri.
18. Merkez ilçede görevli bir memur için izin yetkisi kimdedir?
Vali (Merkez ilçede Kaymakam olmadığı için).
19. İsimsiz ve imzasız dilekçeler hangi durumda işleme konulur?
İddialar somut bilgi ve belgelere dayanıyorsa.
20. İtiraz mercilerinin (Danıştay/BİM) verdiği kararlara karşı üst mahkemeye gidilebilir mi?
Hayır, bu kararlar kesindir.
Egitimweb.com ailesi olarak sınavlarınızda başarılar dileriz! Bu konu sabitlenmiştir.
Son düzenleme:
