- Katılım
- 19 Ara 2023
- Mesajlar
- 35
- Tepkime puanı
- 0
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi: DEV SINAV ARŞİVİ
Konu: Genel Kültür / Tarih
Soru Beklentisi: 2 Soru (Kronoloji, Antlaşmalar, İlkeler)
Kapsam: Şube Müdürlüğü ve Görevde Yükselme Sınavları
GİRİŞ: Trablusgarp ve Balkan Savaşları
| SAVAŞ | NEDENİ VE SONUCU |
|---|---|
| Trablusgarp Savaşı (1911-1912) | Neden: İtalya'nın sömürge arayışı. Gelişim: Mustafa Kemal (Gazeteci Şerif Bey) Derne ve Tobruk'ta savaştı. Sonuç (Uşi Antlaşması): Kuzey Afrika'daki son toprak kaybedildi. 12 Ada geçici olarak İtalya'ya verildi. |
| I. Balkan Savaşı (1912-1913) | Neden: Milliyetçilik ve Rusya'nın kışkırtması. Sonuç (Londra Ant.): Edirne ve Kırklareli kaybedildi (Midye-Enez Hattı). Arnavutluk bağımsız oldu. |
| II. Balkan Savaşı (1913) | Neden: Bulgaristan'ın fazla toprak alması. Sonuç: Osmanlı Edirne ve Kırklareli'yi geri aldı. (Meriç Nehri sınır oldu). |
I. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
Osmanlı, Almanya'nın yanında savaşa girdi. (Goben ve Breslau gemileri).
Cepheler
| CEPHE | DURUM VE SONUÇ |
|---|---|
| Kafkas (Taarruz) | Ruslara karşı açıldı. Sarıkamış faciası yaşandı. M. Kemal Muş ve Bitlis'i geri aldı. (Tehcir Kanunu burada çıktı). |
| Kanal (Taarruz) | Mısır'ı geri almak için açıldı. Başarısız oldu. |
| Çanakkale (Savunma) | Tek başarılı cephedir. Rusya'ya yardım gidemedi, Rusya savaştan çekildi. Savaş 2 yıl uzadı. |
| Irak (Savunma) | Kut'ül Amare zaferi kazanıldı ancak sonuçta İngilizler kazandı. |
Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918):
- Madde 7: İtilaf devletleri güvenliklerini tehdit eden yerleri işgal edebilir. (İşgallere hukuki zemin).
- Madde 24: Vilayet-i Sitte'de (6 Doğu ili) karışıklık çıkarsa işgal edilebilir. (Ermeni devleti amacı).
II. KURTULUŞ SAVAŞI: HAZIRLIK DÖNEMİ
Kronolojik sıra çok önemlidir: Samsun -> Havza -> Amasya -> Erzurum -> Sivas.
| OLAY | ÖNEMİ VE İÇERİĞİ |
|---|---|
| Samsun'a Çıkış (19 Mayıs 1919) | Milli Mücadelenin fiili başlangıcıdır. |
| Havza Genelgesi | İşgallere karşı MİTİNG yapılması istendi. (Milli bilinç uyandı). |
| Amasya Genelgesi | İhtilal Beyannamesidir. - Gerekçe: Vatanın bütünlüğü tehlikededir. - Amaç/Yöntem: Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. |
| Erzurum Kongresi | Toplanış bölgesel, kararlar ulusal. - İlk kez Milli Sınırlar (Misak-ı Milli) konuşuldu. - Manda ve himaye ilk kez reddedildi. |
| Sivas Kongresi | Her yönüyle ULUSAL kongredir. - Manda kesin olarak reddedildi. - Tüm cemiyetler birleştirildi (A.R.M.H.C). |
| Amasya Görüşmeleri | İstanbul Hükümeti, Temsil Heyetini resmen tanıdı. |
| Misak-ı Milli | Son Osmanlı Mebusan Meclisinde kabul edildi. Türk'ün bağımsızlık yeminidir. |
TBMM'nin Açılması (23 Nisan 1920)
İstanbul'un işgali üzerine açıldı. Kurucu, İhtilalci ve Savaş Meclisidir. Güçler birliği ilkesi vardır.
III. MUHAREBELER VE ANTLAŞMALAR
A. Doğu Cephesi (Ermeniler)
- Komutan: Kazım Karabekir (15. Kolordu).
- Sonuç: Gümrü Antlaşması. (TBMM'nin ilk siyasi başarısı). Ermenistan Sevr'i reddeden ilk devlet oldu.
B. Güney Cephesi (Fransızlar)
- Güç: Kuvay-ı Milliye (Halk). Düzenli ordu yoktur.
- Sonuç: Sakarya Zaferi sonrası 1921 Ankara Antlaşması ile kapandı. Hatay hariç sınır çizildi. (Misak-ı Milli'den 2. taviz).
C. Batı Cephesi (Yunanlılar - Düzenli Ordu)
| SAVAŞ | SONUÇLARI |
|---|---|
| I. İnönü | MİLAD: Moskova Ant. (Batum taviz), İstiklal Marşı, Londra Konf, Afganistan Dostluk, Teşkilat-ı Esasiye (1921 Anayasası). |
| II. İnönü | "Milletin makus talihini yendiniz." İtalyanlar çekilmeye başladı. |
| Kütahya-Eskişehir | Tek Yenilgi. Ordu Sakarya'nın doğusuna çekildi. Başkomutanlık yasası çıktı. Tekalif-i Milliye emirleri yayınlandı. |
| Sakarya | Son Savunma Savaşı. "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır." Mustafa Kemal'e Gazilik/Mareşallik verildi. 1683'ten beri geri çekilme durdu. |
| Büyük Taarruz | Kesin Zafer. Mudanya Ateşkesi ile savaş bitti. |
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
- Kapitülasyonlar: Kesin olarak kaldırıldı.
- Azınlıklar: Türk vatandaşı sayıldı.
- Musul: Çözülemedi, sonraya bırakıldı.
- Boğazlar: Komisyon yönetti (Egemenliğe aykırı).
IV. İNKILAPLAR VE İLKELER (EŞLEŞTİRME)
Sınavda hangi inkılabın hangi ilke ile ilgili olduğu sorulur.
| İLKE | ANAHTAR KELİMELER | İLGİLİ İNKILAPLAR |
|---|---|---|
| Cumhuriyetçilik | Seçim, Milli Egemenlik, Demokrasi, Parti. | - TBMM'nin açılması - Saltanatın kaldırılması - Cumhuriyetin ilanı |
| Milliyetçilik | Bağımsızlık, Türk, Dil, Tarih, Vatan. | - Kapitülasyonların kalkması - Kabotaj Kanunu - TDK ve TTK'nın kurulması |
| Halkçılık | Eşitlik, Adalet, İmtiyazsızlık, Sosyal Devlet. | - Aşar vergisinin kalkması - Soyadı Kanunu - Medeni Kanun (Eşitlik) |
| Laiklik | Akıl, Bilim, Din-Devlet ayrımı. | - Halifeliğin kaldırılması - Tekke ve Zaviyelerin kapatılması - Medeni Kanun |
| Devletçilik | Ekonomi, Yatırım, Banka, Fabrika. | - I. Beş Yıllık Sanayi Planı - Sümerbank, Etibank |
| İnkılapçılık | Çağdaşlaşma, Batılılaşma, Yenilik. | - Takvim, Saat, Ölçü değişimi - Harf İnkılabı - Şapka Kanunu |
Çok Partili Hayat Denemeleri
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924): İlk muhalefet partisi. Şeyh Sait isyanı sonrası kapatıldı.
- Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930): Atatürk'ün isteğiyle kuruldu. Menemen olayı öncesi kendini feshetti.
KENDİNİ DENE: 100 SORULUK TARİH DENEMESİ1. Mustafa Kemal'in emperyalizme karşı ilk savaşı hangisidir?
Trablusgarp Savaşı.
2. I. Balkan Savaşı sonunda kaybedilen yerler neresidir?
Doğu Trakya (Edirne, Kırklareli) dahil Midye-Enez hattının batısı.
3. Osmanlı Devleti hangi antlaşma ile fiilen sona ermiştir?
Mondros Ateşkes Antlaşması.
4. Mondros'un en tehlikeli maddesi olan 7. maddenin içeriği nedir?
İtilaf devletleri güvenliklerini tehdit eden yerleri işgal edebilir.
5. Milli Mücadele'nin gerekçesi, amacı ve yöntemi nerede belirtilmiştir?
Amasya Genelgesi.
6. "Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" maddesi neyin habercisidir?
Milli Egemenlik ve Cumhuriyet rejimi.
7. Toplanış şekli bölgesel, aldığı kararlar ulusal olan kongre hangisidir?
Erzurum Kongresi.
8. Manda ve himaye kesin olarak nerede reddedilmiştir?
Sivas Kongresi.
9. Temsil Heyeti'nin İstanbul Hükümeti tarafından resmen tanınması hangi olayla olmuştur?
Amasya Görüşmeleri.
10. Misak-ı Milli nerede kabul edilmiştir?
Son Osmanlı Mebusan Meclisi.
11. İstanbul'un resmen işgali hangi olayın sonucudur?
Misak-ı Milli'nin kabulü.
12. TBMM'nin uluslararası alandaki ilk siyasi başarısı nedir?
Gümrü Antlaşması.
13. Sevr Antlaşmasını reddeden ilk devlet hangisidir?
Ermenistan.
14. Düzenli ordunun Batı Cephesi'ndeki ilk zaferi hangisidir?
I. İnönü Savaşı.
15. Misak-ı Milli'den verilen ilk taviz neresidir?
Batum (Moskova Antlaşması ile Gürcistan'a).
16. İstiklal Marşı hangi savaştan sonra kabul edilmiştir?
I. İnönü.
17. Mustafa Kemal'e hangi savaştan sonra Gazilik ve Mareşallik verilmiştir?
Sakarya Meydan Muharebesi.
18. Türk ordusunun 1683'ten beri süren geri çekilişi hangi savaşla durmuştur?
Sakarya Savaşı.
19. Fransa ile imzalanan ve Güney Cephesini kapatan antlaşma hangisidir?
1921 Ankara Antlaşması.
20. Doğu sınırımızı kesinleştiren antlaşma hangisidir?
Kars Antlaşması.
21. Tekalif-i Milliye Emirleri hangi savaştan sonra çıkarılmıştır?
Kütahya-Eskişehir Savaşları (Yenilgi sonrası).
22. Mudanya Ateşkes Antlaşması ile savaşılmadan kurtarılan yerler nerelerdir?
İstanbul, Boğazlar ve Doğu Trakya.
23. Osmanlı Devleti hukuken ne zaman sona ermiştir?
Mudanya Ateşkes Antlaşması ile.
24. Saltanatın kaldırılması hangi ilke ile doğrudan ilgilidir?
Cumhuriyetçilik.
25. Lozan'da çözülemeyen ve sonraya bırakılan tek konu nedir?
Musul (Irak Sınırı) sorunu.
26. Cumhuriyet ne zaman ilan edilmiştir?
29 Ekim 1923.
27. Halifelik ne zaman kaldırılmıştır?
3 Mart 1924.
28. Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun amacı nedir?
Eğitimde birlik sağlamak.
29. Medeni Kanun hangi ülkeden alınmıştır?
İsviçre.
30. Medeni Kanun ile kadınlara siyasi haklar verilmiş midir?
Hayır, siyasi haklar 1930 ve sonrasında verilmiştir.
31. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası neden kapatılmıştır?
Şeyh Sait isyanı ile bağlantılı görüldüğü için.
32. Türkiye Cumhuriyeti'ne yönelik ilk rejim karşıtı isyan hangisidir?
Şeyh Sait İsyanı.
33. Menemen Olayı hangi partinin kapatılmasından sonra çıkmıştır?
Serbest Cumhuriyet Fırkası.
34. Kabotaj Kanunu hangi ilke ile ilgilidir?
Milliyetçilik.
35. Soyadı Kanunu hangi ilke ile ilgilidir?
Halkçılık (Eşitlik).
36. Musul hangi antlaşma ile kaybedilmiştir?
1926 Ankara Antlaşması.
37. Montrö Boğazlar Sözleşmesi ne zaman imzalanmıştır?
1936.
38. Hatay anavatana ne zaman katılmıştır?
1939.
39. Balkan Antantı hangi devletler arasında imzalanmıştır?
Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya (TAYYAR).
40. Sadabat Paktı hangi devletler arasında imzalanmıştır?
Türkiye, İran, Irak, Afganistan.
41. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı ne zaman tam olarak verilmiştir?
1934 (Milletvekili seçme).
42. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu hangi ilkenin sonucudur?
Milliyetçilik.
43. Aşar vergisinin kaldırılması hangi ilke ile ilgilidir?
Halkçılık.
44. "Yurtta Sulh, Cihanda Sulh" sözü hangi politika ile ilgilidir?
Dış Politika (Barışçılık).
45. I. Beş Yıllık Sanayi Planı hangi ilke doğrultusunda hazırlanmıştır?
Devletçilik.
46. Tekke, Zaviye ve Türbelerin kapatılması hangi ilke ile ilgilidir?
Laiklik.
47. Latin harflerinin kabulü ne zamandır?
1928.
48. Millet Mektepleri ne için açılmıştır?
Halka yeni harfleri öğretmek için.
49. Mustafa Kemal'in "Benim şahsi meselemdir" dediği konu hangisidir?
Hatay Sorunu.
50. Lozan'da Boğazlar üzerindeki egemenliğimizi kısıtlayan kurum nedir?
Boğazlar Komisyonu.
51. Takrir-i Sükun Kanunu hangi olay üzerine çıkarılmıştır?
Şeyh Sait İsyanı.
52. İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlara ne denir?
Misak-ı İktisadi.
53. Türkiye Milletler Cemiyeti'ne ne zaman üye olmuştur?
1932.
54. Nüfus Mübadelesi hangi ülke ile yapılmıştır?
Yunanistan.
55. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkarkenki resmi görevi neydi?
9. Ordu Müfettişi.
56. Sivas Kongresi'nde çıkarılan gazetenin adı nedir?
İrade-i Milliye.
57. TBMM'nin kurduğu düzenli ordu ilk savaşını kime karşı yapmıştır?
Yunanlılara (I. İnönü).
58. Maarif Kongresi hangi savaş devam ederken toplanmıştır?
Kütahya-Eskişehir Savaşları.
59. Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin diğer adı nedir?
Dumlupınar Meydan Muharebesi.
60. Lozan Antlaşması'nı TBMM adına kim imzalamıştır?
İsmet İnönü.
61. Atatürk'ün naaşı Anıtkabir'e taşınmadan önce nerede kalmıştır?
Etnografya Müzesi.
62. Türkiye'nin ilk muhalefet partisi hangisidir?
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası.
63. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kim kurmuştur?
Ali Fethi Okyar.
64. Şapka İnkılabı hangi ilke ile ilgilidir?
İnkılapçılık.
65. Üniversite Reformu ne zaman yapılmıştır?
1933.
66. Halkevleri'nin yayın organı olan dergi hangisidir?
Ülkü Dergisi.
67. Türkiye'nin ilk kadın pilotu kimdir?
Sabiha Gökçen.
68. Atatürk'ün "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir" emrini verdiği savaş hangisidir?
Büyük Taarruz.
69. Milli Mücadele yanlısı olmayan zararlı cemiyetlerden biri?
Mavri Mira, Pontus Rum, İngiliz Muhipleri vb.
70. Yararlı cemiyetler nerede birleştirildi?
Sivas Kongresi.
71. 1921 Anayasası'nın (Teşkilat-ı Esasiye) en önemli özelliği nedir?
Güçler birliği ilkesini benimsemesi ve kısa olması.
72. Cumhuriyetin ilanı ile çözülen sorunlar nelerdir?
Devlet başkanlığı, rejim adı ve hükümet bunalımı.
73. Halifeliğin kaldırıldığı gün kurulan kurum hangisidir?
Diyanet İşleri Başkanlığı.
74. Erkan-ı Harbiye Vekaleti'nin kaldırılması neyi sağlamıştır?
Ordunun siyasetten ayrılmasını.
75. Türkiye'nin ilk özel bankası hangisidir?
İş Bankası.
76. Boğazlar Komisyonu ne zaman kaldırıldı?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile.
77. Hatay Cumhuriyeti'nin ilk ve tek cumhurbaşkanı kimdir?
Tayfur Sökmen.
78. Sadabat Paktı neden kuruldu?
İtalya'nın Ortadoğu'daki yayılmacı politikasına karşı.
79. Balkan Antantı'na katılmayan Balkan devleti hangisidir?
Bulgaristan.
80. Atatürk döneminin son başbakanı kimdir?
Celal Bayar.
81. Nutuk hangi yılları kapsar?
1919 - 1927.
82. Nutuk'un okunduğu kongre hangisidir?
CHP'nin 2. Kurultayı.
83. "Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır" sözü hangi savaşta söylendi?
Sakarya Savaşı.
84. Lozan'a giden heyetin başkanı kimdir?
İsmet İnönü.
85. Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ndeki ilk temsilcisi kimdir?
Cemal Hüsnü Taray.
86. Köy Enstitüleri ne zaman kuruldu?
1940 (İsmet İnönü dönemi).
87. Çok partili hayata kesin geçiş ne zaman oldu?
1946.
88. Demokrat Parti ne zaman iktidara geldi?
1950.
89. Takvim değişikliği hangi tarihte yapıldı?
1926.
90. Harf İnkılabı'ndan sonra okuma yazma seferberliği için açılan kurum?
Millet Mektepleri.
91. "Yurtta sulh cihanda sulh" ilkesi hangi anayasada ilk kez yer aldı?
1961 Anayasası.
92. Laiklik ilkesi anayasaya ne zaman girdi?
1937.
93. Kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı ne zaman verildi?
1930.
94. Kadınlara muhtar olma hakkı ne zaman verildi?
1933.
95. Kapitülasyonların kaldırılması hangi ilke ile doğrudan ilgilidir?
Milliyetçilik.
96. İzmir İktisat Kongresi'nin başkanı kimdir?
Kazım Karabekir.
97. "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" sözü ilk nerede yer aldı?
1921 Anayasası.
98. Türkiye'nin NATO'ya üye olması ne zaman gerçekleşti?
1952.
99. Atatürk'ün manevi kızı ve tarihçi kimdir?
Afet İnan.
100. Atatürk'ün vefat ettiği yer neresidir?
Dolmabahçe Sarayı.
Egitimweb.com ailesi olarak sınavlarınızda başarılar dileriz! Bu konu sabitlenmiştir.