- Katılım
- 19 Ara 2023
- Mesajlar
- 35
- Tepkime puanı
- 0
.
TÜRKÇE DİL BİLGİSİ: KAPSAMLI SINAV VE ANALİZ REHBERİ
5 Soru Garantili Konu Anlatımı ve Kritik Uyarılar
Konu: Türkçe Dil Bilgisi / GYS Hazırlık
Soru Beklentisi: 5 Soru (Ses Bilgisi, Sözcük Yapısı, Cümle Ögeleri, Yazım Kuralları)
Kapsam: Ses, Sözcük, Cümle Bilgisi ve Yazım Kuralları.
1. SES BİLGİSİ VE SES OLAYLARI (FONETİK)
Ses olaylarına uymamak, doğrudan yazım yanlışıdır!
A. Ünlü Uyumları
B. Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
C. Ünlülerle İlgili Ses Olayları
2. SÖZCÜK YAPISI VE EKLER
Kök ve Gövde Ayrımı
Yapım ve Çekim Ekleri (Sınavın Temel Ayrımı!)
Yapım Ekleri (Yeni sözcük türetir): -lık, -sız, -la, -dir, -iş, -gi vb.
Çekim Ekleri (Anlam değiştirmez):
3. SÖZCÜK TÜRLERİ (GÖREVLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA)
A. İsim (Ad): Varlıkları adlandırır. Hâl Ekleri (i, e, de, den) alır.
B. Sıfat (Ön Ad): İsimleri niteleyen (Nasıl?) veya belirten sözcüklerdir. İsmin önünde durmak zorundadır.
4. CÜMLE BİLGİSİ
A. Cümle Ögeleri (Kritik Bulma Sırası: Yüklem → Özne → Yardımcı Ögeler)
B. Cümle Türleri (Yapısal Olarak)
5. YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ
A. Yazım Kuralları (De ve Ki Ayrımı Kritiktir!)
Diğer Kritik Kurallar
B. Noktalama İşaretleri (Noktalı Virgül Odaklı)
6. ANLATIM BOZUKLUKLARI
A. Yapısal (Dil Bilgisel) Bozukluklar (En Sık Sorulan!)
B. Anlamsal (Anlama Dayalı) Bozukluklar
TÜRKÇE DİL BİLGİSİ: 100 SORULUK DEV TEST (Bölüm 1 - Ses Bilgisi)
1. "Büyük Ünlü Uyumu"nu bozan, alıntı (yabancı) bir sözcüğe örnek veriniz.
2. Aşağıdaki eklerden hangileri Büyük Ünlü Uyumu kuralını bozar?
3. "Dolapta" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
4. "Ağacın" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
5. "Tek heceli sözcükler ünsüz yumuşamasına uymaz" kuralına örnek veriniz.
6. "Küçücük" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
7. "Alçalmak" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
8. "Zannımca" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
9. "Emrediyorum" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
10. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ünlü düşmesine uğramaz: Yanılmak, Oyun, Akıl, Burun?
11. "Bekliyor" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
12. Ünlü Daralması olayının görülme şartı nedir?
13. "Sana" ve "Bana" sözcüklerinde görülen ses olayı nedir?
14. Ünlü Değişimi sadece hangi zamirlerde görülür?
15. "Sımsıcak" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
16. "Af etmek" yerine "Afffetmek" yazmak hangi ses bilgisini hatasıdır?
17. "Kaybetmek" sözcüğünde hangi iki ses olayı görülür?
18. "Ağaççı" sözcüğündeki doğru ses olayı nedir?
19. "Fıstıkçı Şahap" şifresi hangi ses olayını ifade eder?
20. "Gencecik" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
21. Bir sözcüğün anlamlı en küçük parçasına ne ad verilir?
22. Hem isim hem fiil olarak kullanılabilen ancak anlamları arasında hiçbir ilişki bulunmayan köklere ne ad verilir?
23. Sözcüğün anlamını veya türünü değiştiren eklere ne ad verilir?
24. Yapım eki almış sözcüğe ne ad verilir?
25. Aşağıdaki eklerden hangisi çekim eki değildir: -lık, -lar, -i (belirtme), -iyor?
26. Fiilden isim yapan bir yapım eki örneği veriniz.
27. Fiil çekim eklerine 3 örnek veriniz.
28. İyelik ekleri (sahiplik) sözcüğün anlamını değiştirir mi?
29. Yapıca Basit sözcük ne demektir?
30. "Gözlükçü" sözcüğünün kökü ve gövdesini belirtiniz.
31. İsimleri niteleyen veya belirten sözcüklere ne ad verilir?
32. Sıfatlar cümle içinde isimleşirse ne ad verilir?
33. "Şu ev", "iki kalem", "birkaç kişi" örneklerindeki sıfat türü nedir?
34. İsimlerin yerini tutan sözcüklere ne ad verilir?
35. "Kendisi" zamirinin türü nedir?
36. Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ve zarfları niteleyen sözcük türü nedir?
37. "Aşağıya indi" cümlesindeki "aşağıya" sözcüğünün türü nedir?
38. "Ne zaman, nasıl, niçin, ne kadar" sorularına cevap veren öge nedir?
39. Fiil kök veya gövdelerine gelerek onları cümle içinde isim, sıfat veya zarf yapan eklere ne ad verilir?
40. Sıfat-fiil eklerinden 3 örnek veriniz.
41. Cümleden çıkarıldığında anlamın bozulmadığı, sadece daraldığı sözcüklere ne ad verilir?
42. Cümleden çıkarıldığında anlamın büyük ölçüde bozulduğu sözcüklere ne ad verilir?
43. "İle" sözcüğü ne zaman bağlaç olur?
44. "Evin kapısı" tamlamasının türü nedir?
45. "Okul bahçesinin çiti" tamlamasının türü nedir?
46. Cümledeki yargıyı bildiren temel öge hangisidir?
47. "Neyi, Kimi" sorularına cevap veren yardımcı öge hangisidir?
48. "Nereye, Kimde, Nereden" sorularına cevap veren öge nedir?
49. Yüklemi isim, sıfat veya zamir olan cümlelere ne ad verilir?
50. Tek temel yargı ve en az bir fiilimsi bulunan cümle yapısı nedir?
51. "Anlamı bozulur" şifresi hangi "de" veya "ki" türü için geçerlidir?
52. "Cümleden çıkarılabilir" şifresi hangi "de" veya "ki" türü için geçerlidir?
53. Aşağıdaki "ki" bağlaçlarından hangileri kural dışı olarak bitişik yazılır?
54. "Seninki" sözcüğündeki "-ki"nin görevi nedir?
55. "Evdeki hesap" sözündeki "-ki"nin görevi nedir?
56. "Hissetmek" birleşik fiilinin bitişik yazılma sebebi nedir?
57. "Hanımeli" sözcüğünün bitişik yazılma sebebi nedir?
58. Büyük harflerle yapılan kısaltmalarda araya nokta konur mu?
59. Büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta konan iki istisna nedir?
60. Büyük harfle yazılması gereken 3 örnek veriniz.
61. Noktalı Virgül (
hangi amaçla kullanılır?
62. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırmada hangi işaret kullanılır?
63. İki Nokta) kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur. Kendisinden sonraki bölüm nasıl başlar?
64. Üç Nokta (...) hangi cümlenin sonuna konur?
65. Tırnak işareti (" ") içindeki bir sözcüğü tekrar tırnak içine almak için hangi işaret kullanılır?
66. Başkasına ait sözler veya vurgulanmak istenen sözcükler için hangi işaret kullanılır?
67. Yazım yanlışı olan "Kasapda" sözcüğünün doğru yazımı nedir?
68. Yazım yanlışı olan "Gencecik" sözcüğündeki kural hatası nedir?
69. Yazım yanlışı olan "Zanetmek" sözcüğünün doğru yazımı nedir?
70. "Okulda mı kaldın?" cümlesindeki "mı" edatı nasıl yazılır?
71. Bağlaç olan "ve" cümleden çıkarılabilir mi?
72. "-İm" eki (Benim kalemim) sözcüğe hangi anlamı katar?
73. İsim çekim eklerine 3 örnek veriniz.
74. "Gezip gördükten sonra konuştu" cümlesindeki fiilimsi türleri nelerdir?
75. "Gözlük" sözcüğünün kök türü nedir?
76. "At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır." cümlesinin yapısı nedir?
77. "Yüklem sonda değil" kuralı hangi cümle türüne aittir?
78. Yüklemi olmayan ve sonu üç noktayla biten cümle türü nedir?
79. "Kanunsuz Emir" konusu anayasal bir hükümdür. Bu cümle yüklemin türüne göre nedir?
80. "Gereksiz sözcük kullanımı" ne tür bir anlatım bozukluğudur?
81. Sıralı cümlelerdeki ögelerden biri ortaksa (Örn: Öznesi ortaksa) bu sıralı cümle türü nedir?
82. "Kanunları ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerini uygulamak için..." cümlesindeki altı çizili kısım ne tür bir fiilimsidir?
83. "İlk kez bu kadar az gol atarak rekor kırdı" cümlesindeki anlatım bozukluğu türü nedir?
84. "Arkadaşını sever, daima destek olurum." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
85. "Özel ve Devlet okulları" ifadesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
86. "O, çok zekiydi ancak çalışkan değildi." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
87. "Yaklaşık beş yıl önce gelmiştir" cümlesindeki anlatım bozukluğu türü nedir?
88. Cümle içinde "ne, kim, nerede" sorularına cevap veren öge hangisidir?
89. Sözcük hâl eki (-e, -de, -den) aldığında zarf olmaktan çıkıp ne olur?
90. Cümle içinde virgülün yetersiz kaldığı yerde kullanılan noktalama işareti nedir?
91. "Ünsüz Yumuşaması"nın diğer adı nedir?
92. "Sımsıcak" kelimesinde görülen ses olayı nedir?
93. "Bağlı Cümle" yapısı ne demektir?
94. "Okulun yönetimi" ve "Okulun yönetilmesi" yapılarından hangisi isim-fiildir?
95. Yargı organlarının adı büyük harfle mi yazılır?
96. Türk Dil Kurumu'nun kısaltması olan "TDK"ya gelen ek kesme işaretiyle ayrılır mı?
97. "Ağaççı" kelimesinde ünsüz sertleşmesi var mıdır?
98. "Benimki" sözcüğünün görevi nedir?
99. Fiilimsiler cümlede hangi yargıyı oluşturur?
100. "Çocuk güler yüzle içeri girdi." cümlesinde zarf tümleçleri nelerdir?
TÜRKÇE DİL BİLGİSİ: KAPSAMLI SINAV VE ANALİZ REHBERİ
5 Soru Garantili Konu Anlatımı ve Kritik Uyarılar
Konu: Türkçe Dil Bilgisi / GYS Hazırlık
Soru Beklentisi: 5 Soru (Ses Bilgisi, Sözcük Yapısı, Cümle Ögeleri, Yazım Kuralları)
Kapsam: Ses, Sözcük, Cümle Bilgisi ve Yazım Kuralları.
1. SES BİLGİSİ VE SES OLAYLARI (FONETİK)
Ses olaylarına uymamak, doğrudan yazım yanlışıdır!
A. Ünlü Uyumları
| Kural | Açıklama | Kritik İstisnalar |
|---|---|---|
| Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik) | Kalın (a, ı, o, u) ve ince (e, i, ö, ü) ünlülerin düzenli art arda gelmesi. | Alıntı sözcükler (gazete, radyo) ve bazı ekler (-yor, -ken, -ki, -leyin, -daş) kuralı bozar. |
| Küçük Ünlü Uyumu (Düzlük-Yuvarlaklık) | Yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra, ya dar-yuvarlak (u,ü) ya da geniş-düz (a,e) gelmesi. | Güncel kullanımda kural dışılık yaygındır. Genellikle sadece 'o' veya 'ö'den sonra gelen ünlüye dikkat edilir. |
B. Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
- Ünsüz Sertleşmesi (Benzeşmesi):Sert ünsüzle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzle (c, d, g) başlayan ek gelirse, ekin başındaki ses sertleşir.
- Örnek: dolapta (dolap-da değil!), ağaçtan, sepetçi.
- UYARI: Bu kurala uymamak mutlak yazım yanlışıdır!
- Ünsüz Yumuşaması (Değişimi): Sert ünsüzle (p, ç, t, k) biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan ek gelince yumuşaması (b, c, d, ğ).
- Örnek: kitabı, ağacı, rengi.
- İstisna: Tek heceliler ve özel isimler (topu, Tokat'ı) genellikle yumuşamaz.
- Ünsüz Düşmesi:"K" ünsüzü ile biten bazı sözcüklere (-cık, -cik, -l) ekleri geldiğinde 'k' düşer.
- Örnek: küçük-cük → küçücük, alçak-l → alçalmak.
- Ünsüz Türemesi:Bazı yabancı kökenli (Arapça) sözcüklere ek veya yardımcı fiil geldiğinde ünsüzün artması.
- Örnek: af-ı → affı, his-etmek → hissetmek.
C. Ünlülerle İlgili Ses Olayları
- Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi):İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan sözcüklere ünlü ile başlayan ek gelince ortadaki ünlünün düşmesi.
- Örnek: burun-u → burnu, kayıp-etmek → kaybetmek. (Birleşik fiillerde de görülür).
- Ünlü Daralması: Sonu geniş ünlü (a, e) ile biten fiillere "-yor"eki geldiğinde (ı, i, u, ü) daralması.
- Örnek: bekle-yor → bekliyor, de-yor → diyor.
- Ünlü Değişimi (Kökte Değişim): Sadece "ben" ve "sen"zamirlerinin yönelme (-e) eki almasıyla kökteki ünlünün değişmesi.
- Örnek: ben-e → bana, sen-e → sana.
2. SÖZCÜK YAPISI VE EKLER
Kök ve Gövde Ayrımı
- Kök: Anlamlı en küçük parça (İsim / Fiil).
- Ortak Kök: Hem isim hem fiil olabilir, anlam ilişkisi vardır. (Örn: Savaş, göç).
- Sesteş Kök: Hem isim hem fiil olabilir, anlam ilişkisi yoktur. (Örn: Yaz, gül).
- Gövde: En az bir yapım eki almış sözcük.
Yapım ve Çekim Ekleri (Sınavın Temel Ayrımı!)
| EK TÜRÜ | İŞLEVİ | SONUÇ |
|---|---|---|
| Yapım Ekleri | Sözcüğün anlamını veya türünü (İsim → Fiil vb.) değiştirir. | Türemiş Sözcük (En az bir yapım eki alır). |
| Çekim Ekleri | Sözcüğün anlamını değiştirmez, sadece cümle içinde görev almasını, sayısını veya zamanını belirtir. | Basit Sözcük (Sadece çekim eki alır). |
Yapım Ekleri (Yeni sözcük türetir): -lık, -sız, -la, -dir, -iş, -gi vb.
Çekim Ekleri (Anlam değiştirmez):
- İsim Çekim: Çoğul (-ler), Hâl (i, e, de, den), İyelik (sahiplik), Tamlama (ilgi) ekleri.
- Fiil Çekim: Kip (Zaman) ekleri, Kişi (Şahıs) ekleri, Olumsuzluk (-ma, -me).
3. SÖZCÜK TÜRLERİ (GÖREVLERİNE GÖRE SINIFLANDIRMA)
A. İsim (Ad): Varlıkları adlandırır. Hâl Ekleri (i, e, de, den) alır.
B. Sıfat (Ön Ad): İsimleri niteleyen (Nasıl?) veya belirten sözcüklerdir. İsmin önünde durmak zorundadır.
- Niteleme Sıfatı: Güzel hava, yuvarlak masa.
- Belirtme Sıfatı: Şu ev, iki kalem, birkaç kişi.
- Adlaşmış Sıfat: Nitelediği isim düşer. (Örn: Yaşlı yolda yürüyor. → Yaşlı insanlar).
- Dönüşlülük Zamiri: "Kendi". (Pekiştirme görevi görür).
- İlgi Zamiri: Bitişik yazılan "-ki" (Örn: Seninki, benimki).
- Yer-Yön Zarfları: Aşağı, yukarı, içeri, dışarı. Hâl eki (aşağıya, içeride) alırlarsa ZARF olmaktan çıkar, İSİM olurlar.
- Fiilimsiler: Fiilden türeyip cümlede isim, sıfat veya zarf görevi görür. Cümlede yan yargı oluşturur.
- İsim-fiil: ma-ış-mak (gelme, görüş, bilmek).
- Sıfat-fiil: an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş (koşan, gördük, bildik).
- Zarf-fiil: ken, alı, madan, ince, ip, arak vb. (gelip, görünce, bilerek).
- Edat: Tek başına anlamı olmayan, cümleden çıkarılması anlamı büyük ölçüde bozan sözcüklerdir. (Örn: gibi, için, ile, kadar, sadece).
- Bağlaç: Sözcükleri veya cümleleri bağlar. Cümleden çıkarılması anlamı sadece daraltır veya vurguyu bozar. (Örn: ve, ama, fakat, çünkü, de, ki). "İle" yerine 've' konulabiliyorsa bağlaçtır.
4. CÜMLE BİLGİSİ
A. Cümle Ögeleri (Kritik Bulma Sırası: Yüklem → Özne → Yardımcı Ögeler)
| ÖGE | SORUSU | AÇIKLAMA |
|---|---|---|
| Yüklem (Temel) | Yoktur | Cümledeki yargıyı bildirir. (Fiil ya da İsim olabilir). |
| Özne (Temel) | Kim? Ne? | İşi yapan veya yargıyı gerçekleştiren. (Gizli/Gerçek/Sözde). |
| Nesne (Düz Tümleç) | Neyi? Kimi? (Belirtili); Ne? (Belirtisiz) | İşten etkilenen varlık. |
| Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç) | Nereye? Nerede? Nereden? vb. (E, DE, DEN ekleri ile biter). | Yüklemi yer yönünden tamamlar. |
| Zarf Tümleci | Nasıl? Ne zaman? Niçin? Ne kadar? Neyle? Kiminle? | Yüklemi durum, zaman, miktar, sebep yönünden tamamlar. |
B. Cümle Türleri (Yapısal Olarak)
- Basit Cümle: Tek yargı (Tek Yüklem) ve hiçbir fiilimsi yoktur.
- Birleşik Cümle: Tek temel yargı + En az bir yan yargı (Fiilimsi, Şart eki [se-sa], Ki'li veya İç içe birleşik olabilir).
- Sıralı Cümle: Virgül (,) veya noktalı virgül ( ile ayrılmış birden çok bağımsız cümle. (Ortak öge varsa: Bağımlı Sıralı).
- Bağlı Cümle: Bağlaçla birbirine bağlanmış birden çok bağımsız cümle.
5. YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ
A. Yazım Kuralları (De ve Ki Ayrımı Kritiktir!)
| SÖZCÜK | TÜRÜ | YAZIMI | KURAL/ŞİFRE |
|---|---|---|---|
| "De" | Bağlaç | Ayrı | Cümleden çıkarılınca anlam bozulmaz (daralır). (Anlamı: Dahi). Örn: Sen de gel. |
| "De" | Hâl/Ek | Bitişik | Cümleden çıkarılınca anlam bozulur. (Anlamı: Bulunma). Örn: Evde kimse yok. |
| "Ki" | Bağlaç | Ayrı | İki cümleyi bağlar. Çıkarılabilir. İstisna: Meğerki, Oysaki, Halbuki (MOH: bitişik yazılır). |
| "Ki" | Ek (Zamir/Sıfat Yapım) | Bitişik | İsmin yerine geçer (Seninki [zamir]) veya sıfat yapar (Evdeki [sıfat]). |
Diğer Kritik Kurallar
- Kısaltmalar: Büyük harfli kısaltmalara nokta konmaz (TDK, TBMM). İstisnalar: T.C. ve T. (Türkçe).
- Birleşik Sözcükler: Ses düşmesi/türemesi varsa (kay[Bıp[/B]etmek) veya anlam kayması varsa (aslan ağzı, hanımeli) bitişik yazılır.
B. Noktalama İşaretleri (Noktalı Virgül Odaklı)
- Noktalı Virgül (:Virgülün yetmediği yerde kullanılır.
- Kullanım 1: Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları ayırmak. (Örn: Erkekler: Ali, Veli; Kızlar: Ayşe, Fatma).
- Kullanım 2: Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırmak. (Örn: At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır).
- İki Nokta ): Kendisinden sonra açıklama veya örnek verilecek cümlenin sonuna konur. (Kendisinden sonra büyük harfle başlar.)
6. ANLATIM BOZUKLUKLARI
A. Yapısal (Dil Bilgisel) Bozukluklar (En Sık Sorulan!)
- Öge Eksikliği: Özellikle sıralı/bağlı cümlelerde nesne, dolaylı tümleç, özne veya zarf tümlecinin eksikliği. (Örn: Adamı çok sever, ona güvenirim. → Dolaylı tümleç eksikliği).
- Tamlama Yanlışları: İsim tamlaması ile sıfat tamlamasının ortak tamlanana bağlanması. (Örn: Özel ve Devlet okulları → Özel okullar ve Devlet okulları).
- Ek Eylem Eksikliği: (Örn: O, akıllı idi ama çalışkan değildi).
B. Anlamsal (Anlama Dayalı) Bozukluklar
- Gereksiz Sözcük Kullanımı ve Anlamca Çelişen Sözcükler (Örn: Kesinlikle yaklaşık beş yıl önce gelmiştir).
- Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması veya Mantık ve Sıralama Hatası.
ÇALIŞMA ÖNERİSİ: %100 BAŞARI İÇİN ODAK NOKTALARI
- Ses Olayları: Sertleşme ve Yumuşama kurallarını yazım yanlışı olarak kodlayın.
- Yapı: Yapım ve Çekim Ekleri ayrımını, özellikle İsim Çekim Eklerini (Hâl ve İyelik) netleştirin.
- Görev: Sözcüklerin cümledeki görevini (Sıfat mı? Zarf mı? İsim mi?) yerlerine göre belirleyin (Örn: Yer-Yön Zarfları kuralı).
- Noktalama: Noktalı Virgül ( kullanımına ve İki Nokta ) sonrasındaki büyük/küçük harf ayrımına dikkat edin.
- Yazım: "De" ve "Ki" bağlaç/ek ayrımını kesinlikle öğrenin.
TÜRKÇE DİL BİLGİSİ: 100 SORULUK DEV TEST (Bölüm 1 - Ses Bilgisi)
1. "Büyük Ünlü Uyumu"nu bozan, alıntı (yabancı) bir sözcüğe örnek veriniz.
Gazete, radyo, sinema, kalem, şeftali (İki farklı kalınlık/incelik içerdiği için).
2. Aşağıdaki eklerden hangileri Büyük Ünlü Uyumu kuralını bozar?
-yor, -ken, -ki, -leyin, -daş, -mtırak.
3. "Dolapta" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Sertleşmesi (Benzeşmesi). (dolap-da değil, dolap-ta).
4. "Ağacın" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Yumuşaması (Değişimi). (ağaç-ın değil, ağacın).
5. "Tek heceli sözcükler ünsüz yumuşamasına uymaz" kuralına örnek veriniz.
Top-u (topu), saç-ı (saçı), at-ı (atı). (Topağı/sacı/adı olmaz).
6. "Küçücük" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Düşmesi (Küçük-cük).
7. "Alçalmak" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Düşmesi (Alçak-lmak).
8. "Zannımca" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Türemesi (Zan-ımca değil, zannımca).
9. "Emrediyorum" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünlü Düşmesi (Emir-ediyorum).
10. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ünlü düşmesine uğramaz: Yanılmak, Oyun, Akıl, Burun?
Oyun (oyun-u kelimesinde ünlü düşmesi olmaz; oynamak'ta olur).
11. "Bekliyor" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünlü Daralması (bekle-yor → bekliyor).
12. Ünlü Daralması olayının görülme şartı nedir?
Fiilin geniş ünlü (a, e) ile bitmesi ve '-yor' eki alması.
13. "Sana" ve "Bana" sözcüklerinde görülen ses olayı nedir?
Ünlü Değişimi (Kökte Değişim).
14. Ünlü Değişimi sadece hangi zamirlerde görülür?
Ben ve Sen (Yönelme hâli eki aldığında).
15. "Sımsıcak" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Türemesi (Pekiştirme).
16. "Af etmek" yerine "Afffetmek" yazmak hangi ses bilgisini hatasıdır?
Ünsüz Türemesinin yazım yanlışıdır (Doğrusu affetmek).
17. "Kaybetmek" sözcüğünde hangi iki ses olayı görülür?
Ünlü Düşmesi (kayıp) ve Ünsüz Yumuşaması (kayıpetmek).
18. "Ağaççı" sözcüğündeki doğru ses olayı nedir?
Ünsüz Sertleşmesi (Ağaç-çı).
19. "Fıstıkçı Şahap" şifresi hangi ses olayını ifade eder?
Ünsüz Sertleşmesi (Benzeşmesi).
20. "Gencecik" sözcüğünde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Türemesi ve Ünsüz Düşmesi (Genç-cik değil, gencecik).
21. Bir sözcüğün anlamlı en küçük parçasına ne ad verilir?
Kök.
22. Hem isim hem fiil olarak kullanılabilen ancak anlamları arasında hiçbir ilişki bulunmayan köklere ne ad verilir?
Sesteş Kök (Yaz, gül, bin).
23. Sözcüğün anlamını veya türünü değiştiren eklere ne ad verilir?
Yapım Ekleri.
24. Yapım eki almış sözcüğe ne ad verilir?
Türemiş Sözcük (veya Gövde).
25. Aşağıdaki eklerden hangisi çekim eki değildir: -lık, -lar, -i (belirtme), -iyor?
-lık (İsimden isim yapım eki).
26. Fiilden isim yapan bir yapım eki örneği veriniz.
-gi (sil-gi), -k (bil-gi), -ış (gör-üş), -m (gel-me).
27. Fiil çekim eklerine 3 örnek veriniz.
Kip (Zaman) ekleri (-di, -miş, -yor), Kişi (Şahıs) ekleri, Olumsuzluk (-ma, -me).
28. İyelik ekleri (sahiplik) sözcüğün anlamını değiştirir mi?
Hayır. İyelik ekleri çekim ekidir, sadece aitliği bildirir.
29. Yapıca Basit sözcük ne demektir?
Hiçbir yapım eki almamış, sadece çekim eki almış sözcüktür.
30. "Gözlükçü" sözcüğünün kökü ve gövdesini belirtiniz.
Kök: Göz (isim). Gövde: Gözlük (yapım eki almış hali).
31. İsimleri niteleyen veya belirten sözcüklere ne ad verilir?
Sıfat (Ön Ad).
32. Sıfatlar cümle içinde isimleşirse ne ad verilir?
Adlaşmış Sıfat.
33. "Şu ev", "iki kalem", "birkaç kişi" örneklerindeki sıfat türü nedir?
Belirtme Sıfatı (İşaret, Sayı, Belgisiz).
34. İsimlerin yerini tutan sözcüklere ne ad verilir?
Zamir (Adıl).
35. "Kendisi" zamirinin türü nedir?
Dönüşlülük Zamiri.
36. Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ve zarfları niteleyen sözcük türü nedir?
Zarf (Belirteç).
37. "Aşağıya indi" cümlesindeki "aşağıya" sözcüğünün türü nedir?
İsim. (Yer-yön zarfı hâl eki aldığı için isimleşmiştir).
38. "Ne zaman, nasıl, niçin, ne kadar" sorularına cevap veren öge nedir?
Zarf Tümleci.
39. Fiil kök veya gövdelerine gelerek onları cümle içinde isim, sıfat veya zarf yapan eklere ne ad verilir?
Fiilimsiler (Eylemsi).
40. Sıfat-fiil eklerinden 3 örnek veriniz.
-an, -ar, -dik, -ecek, -miş, -ası, -mez (Anası mezar dikecekmiş).
41. Cümleden çıkarıldığında anlamın bozulmadığı, sadece daraldığı sözcüklere ne ad verilir?
Bağlaç.
42. Cümleden çıkarıldığında anlamın büyük ölçüde bozulduğu sözcüklere ne ad verilir?
Edat (İlgeç).
43. "İle" sözcüğü ne zaman bağlaç olur?
Yerine 've' konulabildiğinde.
44. "Evin kapısı" tamlamasının türü nedir?
Belirtili İsim Tamlaması.
45. "Okul bahçesinin çiti" tamlamasının türü nedir?
Zincirleme İsim Tamlaması.
46. Cümledeki yargıyı bildiren temel öge hangisidir?
Yüklem.
47. "Neyi, Kimi" sorularına cevap veren yardımcı öge hangisidir?
Belirtili Nesne.
48. "Nereye, Kimde, Nereden" sorularına cevap veren öge nedir?
Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç).
49. Yüklemi isim, sıfat veya zamir olan cümlelere ne ad verilir?
İsim Cümlesi.
50. Tek temel yargı ve en az bir fiilimsi bulunan cümle yapısı nedir?
Girişik Birleşik Cümle.
51. "Anlamı bozulur" şifresi hangi "de" veya "ki" türü için geçerlidir?
"-de" Hâl Eki.
52. "Cümleden çıkarılabilir" şifresi hangi "de" veya "ki" türü için geçerlidir?
"de" ve "ki" Bağlaçları.
53. Aşağıdaki "ki" bağlaçlarından hangileri kural dışı olarak bitişik yazılır?
Meğerki, Oysaki, Halbuki (MOH kuralı).
54. "Seninki" sözcüğündeki "-ki"nin görevi nedir?
İlgi Zamiri (Çekim eki).
55. "Evdeki hesap" sözündeki "-ki"nin görevi nedir?
Sıfat Yapan Ek (Yapım eki).
56. "Hissetmek" birleşik fiilinin bitişik yazılma sebebi nedir?
Ünsüz Türemesi (Ses olayı olduğu için).
57. "Hanımeli" sözcüğünün bitişik yazılma sebebi nedir?
Anlam kayması olduğu için (Hanım ve el kelimeleri anlamlarını yitirmiştir).
58. Büyük harflerle yapılan kısaltmalarda araya nokta konur mu?
Hayır. (TDK, TBMM).
59. Büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta konan iki istisna nedir?
T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe).
60. Büyük harfle yazılması gereken 3 örnek veriniz.
Özel adlar, Kurum adları, Tarihi olaylar (Kurtuluş Savaşı, Lale Devri).
61. Noktalı Virgül (
hangi amaçla kullanılır?Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları (eş görevli ögeleri) ayırmak.
62. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri ayırmada hangi işaret kullanılır?
Noktalı Virgül (.
.63. İki Nokta
) kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur. Kendisinden sonraki bölüm nasıl başlar?Büyük Harfle.
64. Üç Nokta (...) hangi cümlenin sonuna konur?
Bitmemiş (Eksiltili) cümlenin sonuna.
65. Tırnak işareti (" ") içindeki bir sözcüğü tekrar tırnak içine almak için hangi işaret kullanılır?
Tek Tırnak (' ').
66. Başkasına ait sözler veya vurgulanmak istenen sözcükler için hangi işaret kullanılır?
Tırnak İşareti (" ").
67. Yazım yanlışı olan "Kasapda" sözcüğünün doğru yazımı nedir?
Kasapta (Ünsüz sertleşmesi kuralı).
68. Yazım yanlışı olan "Gencecik" sözcüğündeki kural hatası nedir?
Yazım yanlışı yoktur, gencecik doğrudur (Ünsüz türemesi ve düşmesi).
69. Yazım yanlışı olan "Zanetmek" sözcüğünün doğru yazımı nedir?
Zannetmek (Ünsüz türemesi olduğu için).
70. "Okulda mı kaldın?" cümlesindeki "mı" edatı nasıl yazılır?
Ayrı yazılır.
71. Bağlaç olan "ve" cümleden çıkarılabilir mi?
Evet, çıkarılabilir (Anlam bozulmaz, daralır).
72. "-İm" eki (Benim kalemim) sözcüğe hangi anlamı katar?
İyelik (Sahiplik) anlamı.
73. İsim çekim eklerine 3 örnek veriniz.
Çoğul (-ler), Hâl (-i, -e, -de, -den), İyelik, Tamlama ekleri.
74. "Gezip gördükten sonra konuştu" cümlesindeki fiilimsi türleri nelerdir?
Gezip (Zarf-fiil), gördükten (Sıfat-fiil).
75. "Gözlük" sözcüğünün kök türü nedir?
İsim kök (Göz).
76. "At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır." cümlesinin yapısı nedir?
Sıralı Cümle (Noktalı virgülle ayrılmış).
77. "Yüklem sonda değil" kuralı hangi cümle türüne aittir?
Devrik Cümle.
78. Yüklemi olmayan ve sonu üç noktayla biten cümle türü nedir?
Eksiltili Cümle.
79. "Kanunsuz Emir" konusu anayasal bir hükümdür. Bu cümle yüklemin türüne göre nedir?
İsim Cümlesi (Hükümdür).
80. "Gereksiz sözcük kullanımı" ne tür bir anlatım bozukluğudur?
Anlamsal (Anlama Dayalı) Bozukluk.
81. Sıralı cümlelerdeki ögelerden biri ortaksa (Örn: Öznesi ortaksa) bu sıralı cümle türü nedir?
Bağımlı Sıralı Cümle.
82. "Kanunları ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerini uygulamak için..." cümlesindeki altı çizili kısım ne tür bir fiilimsidir?
İsim-fiil (Uygulama).
83. "İlk kez bu kadar az gol atarak rekor kırdı" cümlesindeki anlatım bozukluğu türü nedir?
Mantık ve Sıralama Hatası.
84. "Arkadaşını sever, daima destek olurum." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
Nesne Eksikliği (Arkadaşını sever, ona daima destek olurum. → Dolaylı Tümleç eksikliği).
85. "Özel ve Devlet okulları" ifadesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
Tamlama Yanlışlığı (Özel okullar ve Devlet okulları).
86. "O, çok zekiydi ancak çalışkan değildi." cümlesindeki anlatım bozukluğunun sebebi nedir?
Ek Eylem Eksikliği (O, zekiydi ama çalışkan değildi).
87. "Yaklaşık beş yıl önce gelmiştir" cümlesindeki anlatım bozukluğu türü nedir?
Anlamca Çelişen Sözcüklerin Kullanımı (Yaklaşık/Kesinlik).
88. Cümle içinde "ne, kim, nerede" sorularına cevap veren öge hangisidir?
Özne.
89. Sözcük hâl eki (-e, -de, -den) aldığında zarf olmaktan çıkıp ne olur?
İsim.
90. Cümle içinde virgülün yetersiz kaldığı yerde kullanılan noktalama işareti nedir?
Noktalı Virgül (.
.91. "Ünsüz Yumuşaması"nın diğer adı nedir?
Ünsüz Değişimi.
92. "Sımsıcak" kelimesinde görülen ses olayı nedir?
Ünsüz Türemesi (Pekiştirme).
93. "Bağlı Cümle" yapısı ne demektir?
Birden çok bağımsız cümlenin bağlaçla bağlanması.
94. "Okulun yönetimi" ve "Okulun yönetilmesi" yapılarından hangisi isim-fiildir?
Okulun yönetilmesi (İsim-fiil: -ış).
95. Yargı organlarının adı büyük harfle mi yazılır?
Evet. (Anayasa Mahkemesi, Yargıtay).
96. Türk Dil Kurumu'nun kısaltması olan "TDK"ya gelen ek kesme işaretiyle ayrılır mı?
Evet, ayrılır. (TDK'nın).
97. "Ağaççı" kelimesinde ünsüz sertleşmesi var mıdır?
Evet. (Ağaç-çı).
98. "Benimki" sözcüğünün görevi nedir?
Zamir (İlgi zamiri).
99. Fiilimsiler cümlede hangi yargıyı oluşturur?
Yan Yargı.
100. "Çocuk güler yüzle içeri girdi." cümlesinde zarf tümleçleri nelerdir?
Güler yüzle (Durum ZT), içeri (Yer-Yön ZT).
Egitimweb.com ailesi olarak başarılar dileriz! Bu konu sabitlenmiştir.
Egitimweb.com ailesi olarak sınavınızda başarılar dileriz!
Egitimweb.com ailesi olarak sınavınızda başarılar dileriz!
