- Katılım
- 19 Ara 2023
- Mesajlar
- 35
- Tepkime puanı
- 0
Yönetimde Etik: SINAV İÇİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Konu: Yönetimde Etik / Kamu Etiği
Soru Beklentisi: 1 Soru (Etik dışı davranışlar ve teoriler)
Kapsam: Şube Müdürlüğü ve Görevde Yükselme Sınavları
GİRİŞ: Etik mi, Ahlak mı?
| KAVRAM | TANIM |
|---|---|
| AHLAK (Moral) | Toplumun davranış kurallarıdır. Pratiğe dönüktür. (Uygulama). |
| ETİK (Ethics) | Ahlakın felsefesidir. "Neden?" sorusunu sorar. (Teori). |
I. ETİK TÜRLERİ VE TEORİLERİ
A. Etik Türleri
- Betimleyici (Tasvir Edici): "Olanı" anlatır. Yargılamaz, fotoğraf çeker. ("Bu toplumda rüşvet vardır" demek gibi).
- Normatif (Kural Koyucu): "Ne yapmalı?" der. Kural koyar. Yönetim etiği budur.
- Meta Etik (Analitik): Kavramların (İyi, doğru) anlamını analiz eder.
B. Etik Teorileri (Sınav Favorisi)
| TEORİ | TEMEL FELSEFE | TEMSİLCİ |
|---|---|---|
| Teleolojik (Sonuççu) | Eylemin SONUCUNA (faydaya) bakar. Sonuç iyiyse eylem iyidir. (Faydacılık). | Bentham, Mill |
| Deontolojik (Ödev) | Eylemin sonucuna değil, NİYETİNE ve kurala uygunluğuna bakar. (Ödev Ahlakı). | I. Kant |
| Erdem Etiği | "Nasıl bir insan olmalıyım?" sorusuna odaklanır. Karakteri esas alır. | Aristoteles |
II. ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR (KRİTİK KAVRAMLAR)
Sınavda en çok buradan soru gelir. Tanımları iyi bilin.
| KAVRAM | TANIM VE ÖRNEK |
|---|---|
| Kayırma (Nepotizm) | Akraba kayırmacılığıdır. |
| Kayırma (Kronizm) | Eş-dost, arkadaş kayırmacılığıdır. |
| Yıldırma (Mobbing) | Sistemli psikolojik baskı ve dışlamadır. Amaç kişiyi istifaya zorlamaktır. |
| Rüşvet | Bir işi yapma/yapmama karşılığında menfaat sağlamaktır. (Alan-Veren vardır). |
| İrtikap | Kamu gücünü kötüye kullanarak vatandaşı zorlama veya ikna etme yoluyla menfaat sağlamaktır. (Zorlama vardır). |
| Zimmet | Kendisine emanet edilen malı/parayı şahsi malı gibi kullanmaktır. |
| Yaranma (Dalkavukluk) | Üstün gözüne girmek için ilkesiz davranmaktır. |
| Dogmatik Davranış | Değişime kapalı olmak, eski yöntemlerde körü körüne ısrar etmektir. |
Hediye Alma Yasağı:
Kamu görevlisinin tarafsızlığını etkileyen, ekonomik değeri olan her türlü eşya ve menfaati kabul etmesi yasaktır.
III. KAMU YÖNETİMİ ETİĞİ HİYERARŞİSİ
Kamu görevlisini bağlayan 4 basamak vardır. En üstte Toplumsal Etik (Kamu Yararı) bulunur.
- Bireysel Ahlak: Kişinin vicdanı.
- Mesleki Etik: Mesleğin (Öğretmenlik vb.) evrensel kuralları.
- Örgütsel Etik: Kurumun (MEB) kuralları.
- Toplumsal Etik: Kamu yararı ilkesi.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu
- Görevi: Etik ilkeleri belirlemek, hediye alma vb. ihlalleri incelemek.
- Kapsam Dışı Olanlar: Cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri, Bakanlar, Yargı mensupları, Üniversiteler ve TSK. (Kurul bunları denetleyemez).
Etik Sözleşmesi
Kamu görevlileri göreve başlarken imzalar. "Kamu hizmeti her türlü özel çıkarın üzerindedir" taahhüdünü içerir.
KENDİNİ DENE: 10 SORULUK ETİK TESTİ1. "Amaca giden her yol mübahtır" anlayışı hangi etik teoriye yakındır?
Teleolojik (Sonuççu) Teori.
2. Akraba kayırmacılığına ne ad verilir?
Nepotizm.
3. İşyerinde sistemli psikolojik baskı ve yıldırma nedir?
Mobbing.
4. "Öyle davran ki davranışın genel kural olsun" diyen (Ödev Ahlakı) düşünür kimdir?
Immanuel Kant.
5. Kamu Görevlileri Etik Kurulu kimleri denetleyemez?
Yargı, TSK, Üniversiteler, Bakanlar ve Meclis üyeleri.
6. Rüşvet ile İrtikap arasındaki temel fark nedir?
İrtikapta zorlama (icbar) veya ikna vardır.
7. Kamu görevlisinin uyması gereken en üst etik değer nedir?
Kamu Yararı (Toplumsal Etik).
8. "Eş-Dost" kayırmacılığına ne ad verilir?
Kronizm.
9. Olanı olduğu gibi anlatan, yargılamayan etik türü hangisidir?
Betimleyici Etik.
10. Kamu görevlileri göreve başlarken ne imzalar?
Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi.
KENDİNİ DENE: 50 SORULUK ETİK TESTİ
Yönetimde Etik: 50 SORULUK DEV DENEME
1. "Öyle davran ki davranışın temelindeki ilke, herkes için geçerli bir yasa olsun" (Ödev Ahlakı) ilkesini savunan filozof kimdir?
Immanuel Kant.
2. Bir eylemin ahlaki doğruluğunu, o eylemin sonucunda ortaya çıkan faydaya (sonuca) göre değerlendiren etik yaklaşım hangisidir?
Teleolojik (Sonuççu) Yaklaşım.
3. Kamu görevlisinin yetkisini kullanarak, bir işi yapması veya yapmaması karşılığında "zorlama" veya "ikna" yoluyla menfaat sağlamasına ne denir?
İrtikap.
4. Kamu görevlisinin işe alım veya terfilerde, liyakat yerine akrabalarını kayırmasına ne ad verilir?
Nepotizm.
5. "Eş-Dost ve Arkadaş" kayırmacılığına literatürde ne ad verilir?
Kronizm.
6. İşyerinde bir veya birkaç kişinin, diğer bir kişiye yönelik sistemli, düşmanca ve ahlak dışı iletişim ve psikolojik baskı uygulamasına ne denir?
Mobbing (Yıldırma).
7. Kamu Görevlileri Etik Kurulu üyelerini kim seçer ve atar?
Cumhurbaşkanı.
8. Kamu Görevlileri Etik Kurulu kaç üyeden oluşur?
11 Üye.
9. Aşağıdakilerden hangisi Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun denetim alanı DIŞINDADIR?
Yargı Mensupları (Hakim/Savcılar).
10. Kamu görevlileri göreve başlarken etik ilkelere uyacaklarına dair ne imzalarlar?
Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi.
11. Olanı olduğu gibi anlatan, insan davranışlarını yargılamadan sadece gözlemleyen etik türü hangisidir?
Betimleyici (Tasvir Edici) Etik.
12. "Ne yapmalı?", "Nasıl davranmalı?" sorularına cevap arayan ve kurallar koyan etik türü hangisidir?
Normatif (Kural Koyucu) Etik.
13. Kamu görevlisinin, görevi nedeniyle kendisine devredilmiş malı veya parayı şahsi malı gibi kullanmasına ne denir?
Zimmet.
14. Üst yöneticinin gözüne girmek için ilkesiz davranmaya, her dediğini onaylamaya ne denir?
Yaranma (Dalkavukluk).
15. Değişime kapalı olmak, eski inanç ve yöntemlerde körü körüne ısrar etmeye ne denir?
Dogmatik Davranış.
16. Siyasi kayırmacılığın (Politik kayırma) en temel sonucu nedir?
Liyakatsiz atamalar.
17. Kamu Görevlileri Etik Kurulu üyelerinin görev süresi kaç yıldır?
4 Yıl.
18. Etik Kuruluna başvuru yapıldığında inceleme en geç kaç ay içinde bitirilmelidir?
3 Ay.
19. Aşağıdakilerden hangisi etik dışı davranışlardan "Sömürü"yü ifade eder?
İnsanları veya kaynakları rızaları dışında, zayıf durumlarından faydalanarak kullanmak.
20. Rüşvet ile İrtikap arasındaki temel fark nedir?
Rüşvette karşılıklı anlaşma (rızai), İrtikapta ise zorlama veya ikna (baskı) vardır.
21. Üniversiteler (Rektörler vb.) Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun denetimine tabi midir?
Hayır, tabi değildir.
22. TSK mensupları Etik Kurulun denetimine tabi midir?
Hayır, tabi değildir.
23. Kamu görevlisinin tarafsızlığını etkileyen, ekonomik değeri olan eşyayı kabul etmesi hangi yasak kapsamındadır?
Hediye Alma Yasağı.
24. Etik davranış ilkelerine aykırı işlem veya eylemden dolayı Etik Kurula kimler başvurabilir?
Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip T.C. Vatandaşları ve Türkiye'de oturan Yabancılar.
25. Kamu yönetimi etiği hiyerarşisinde en üstte hangi değer yer alır?
Kamu Yararı (Toplumsal Etik).
26. Kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunması hangi etik ilkenin gereğidir?
Saydamlık ve Hesap Verebilirlik.
27. Etik Kurul kararları nerede yayımlanır?
Resmi Gazete'de.
28. Erdem Etiği'nin (Karakter Etiği) en önemli temsilcisi kimdir?
Aristoteles.
29. "En büyük sayıdaki insan için en büyük mutluluk iyidir" (Faydacılık) görüşü kime aittir?
J. Bentham ve J.S. Mill.
30. Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nun sekretarya hizmetlerini kim yürütür?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (İlgili birim).
31. Bakanlar hakkında etik ihlali başvurusu Etik Kurula yapılabilir mi?
Hayır, Bakanlar kurulun görev alanı dışındadır.
32. Belediye Başkanları Etik Kurulun denetimine tabi midir?
Hayır, seçilmiş kişiler kapsam dışındadır (Belediye personeli tabidir, başkanı değildir).
33. Etik Kurul, ihbar veya şikayet olmaksızın re'sen (kendiliğinden) inceleme yapabilir mi?
Hayır, yapamaz. Başvuru şarttır.
34. Etik Kuruluna başvuruda kimlik bilgilerinin gizli tutulmasını istemek mümkün müdür?
Evet, mümkündür.
35. Bir kurumda etik kültürünü yerleştirmekten birinci derecede kim sorumludur?
Üst Yönetici (Lider).
36. Aşağıdakilerden hangisi hediye alma yasağı kapsamı DIŞINDADIR?
Halka açık yarışmalarda kazanılan ödüller veya herkese dağıtılan promosyon ürünleri (takvim, kalem vb.).
37. Kamu görevlisinin kamu binasını, aracını veya imkanlarını özel işlerinde kullanması hangi etik dışı davranıştır?
Sömürü (Veya Kaynakların Kötüye Kullanımı).
38. Kamu görevlisinin görevini yaparken dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı yapması neyin ihlalidir?
Hizmette Eşitlik ve Tarafsızlık.
39. Gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu tespit edilen başvuru sahipleri hakkında ne yapılır?
Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
40. Etik Kurulda kararlar nasıl alınır?
Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile.
41. Aşağıdakilerden hangisi etik liderin özelliklerinden biri değildir?
Otoriter ve baskıcı olmak.
42. Etik Kurulun oluşumunda üyelerin kaçı Yargıtay ve Danıştay tarafından önerilen adaylardan seçilir?
Birer üye (Toplamda yargıdan gelenler).
43. Kamu görevlisinin eski görevinden ayrıldıktan sonra, eski kurumuyla iş yapma yasağına uymaması etik dışı mıdır?
Evet, etik dışıdır ve yasal olarak da kısıtlanmıştır (2531 sayılı Kanun).
44. Etik Kurul üyeleri, görev süreleri dolmadan görevden alınabilir mi?
Hayır, mazeretsiz devamsızlık veya seçilme şartlarını kaybetme dışında alınamazlar.
45. Kamu görevlileri, etik davranış ilkeleriyle bağdaşmayan emirleri yerine getirmeli midir?
Hayır, durumu üst makama bildirmelidir.
46. Yönetimde etik dışı davranışların en önemli kurumsal nedeni nedir?
Hesap verebilirlik mekanizmalarının zayıf olması.
47. "Amaçlanan Sonuç Etiği" hangi düşünce ile paralellik gösterir?
Makyavelizm (Amaca giden her yol mübahtır).
48. Bir yöneticinin personeline "Senin işini bitireceğim, seni süreceğim" diyerek sürekli tehdit etmesi nedir?
Psikolojik Taciz (Mobbing).
49. Kamu görevlileri, görevleri sırasında öğrendikleri gizli bilgileri açıklayabilirler mi?
Hayır, görevden ayrılsalar bile açıklayamazlar.
50. Etik Kurulun disiplin cezası verme yetkisi var mıdır?
Hayır, disiplin cezası veremez. Sadece etik ihlali kararı verir ve Resmi Gazete'de yayımlar (Manevi baskı).
Egitimweb.com ailesi olarak başarılar dileriz!
Egitimweb.com ailesi olarak başarılar dileriz! Bu konu sabitlenmiştir.
Egitimweb.com ailesi olarak başarılar dileriz! Bu konu sabitlenmiştir.
Son düzenleme:
