Değerlerin Oluşumu – Kuramlar

Değerler, felsefe, sosyoloji, sosyal psikoloji, ekonomi, sosyal antropoloji, eğitim gibi disiplinler ile ahlak ve dinin araştırma sahasında yer alan bir konudur.

Değer kavramına felsefede değerlendirme problemi ve değerler problemi olarak karşılaşılmaktadır. Çünkü iyi olan, faydalı olan, doğru olan nedir veya hangisidir? gibi sorular sormak, değerlendirme etkinliğini sorun haline dönüştürmektir. Saygı, dürüstlük, adalet, eşitlik gibi kişilerarası ilişkilerin temelindeki anlamla ilgili sorular ortaya koymak veya sanat, bilim ve ahlak gibi insan başarılarının özelliklerini araştırmaksa değerleri farklı açıdan problem haline getirmektir.

Değer kavramını davranış süreci içerisinde ele alarak incelemek mümkündür. İnsanlar büyüyüp gelişmesiyle gerek genetik yapılarının, gerekse başta aile olmak üzere sosyal çevrelerinin etkisiyle değerleri şekillenir. Değerler şekillendikten sonra değer yargılarını, kişisel tercihleri ve tutumları geliştirmektedir. Tutumlar, olaylar karşısında duygusal güdüleri geliştirirler ve sonrada olaylar karşısında güdüler davranışa dönüşür.

Değerlerin ortaya çıkışıyla ilgili bazı kuramlar şunlardır:

Graves’in Değer Teorisi

Allport, Vernon ve Lindzey’in Değer Teorisi

Rokeach´ın Değer Teorisi

England’ın Değer Teorisi

Hofstede’nin Değer Teorisi

Maslow´un Değer Torisi

Kahle ´nin Değerler Teorisi

Schwartz’ın Değer Teorisi