Yönetimde İnsan İlişkileri Ve Iletişim - Ders Notu Ve Soru Bankası

.

Konu: Yönetim Bilimleri / Neoklasik Yaklaşım
Soru Beklentisi: 2 Soru (Hawthorne, İletişim Engelleri, Unsurlar)
Kapsam: Şube Müdürlüğü ve Görevde Yükselme Sınavları

GİRİŞ: İnsan İlişkileri Okulu (Neoklasik)

Klasik yönetimin insanı makine gibi görmesine tepki olarak doğmuştur. Temel felsefesi; İnsan "Sosyal Bir Varlıktır."

A. Elton Mayo ve Hawthorne Etkisi

• Deney Yeri: Western Electric Şirketi (Hawthorne Fabrikası), ABD (1924-1932).
• Şaşırtıcı Sonuç: Verimlilikteki asıl artış fiziksel koşullardan değil, Psikolojik ve Sosyal Faktörlerden (İlgi, takdir, gruba ait olma) kaynaklandı.
• Hawthorne Etkisi: Çalışanların deneye tabi olduklarını bilmelerinin bile verimliliği artırmasıdır.
• Katkı: Örgütün katı bir makine değil, aynı zamanda duygulara sahip Sosyal Bir Sistem olduğunu kanıtlamıştır.

---

I. İLETİŞİM KAVRAMI VE SÜRECİNİN UNSURLARI

İletişim, örgüt içinde koordinasyonu sağlayan döngüsel bir süreçtir.

---

II. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI (YÖNÜ)

İletişimin akış yönü örgüt kültürünü belirler.


İletişim Engelleri ve Çözüm Yolları

• Seçici Algılama: Sadece kendi beklentilerine uyan mesajları algılama.
• Statü Farkı: Üstün mesajının sorgulanamaması.
• Gürültü/Fiziksel: Ortam koşulları, teknik arıza.
• Semantik/Örgütsel: Aşırı hiyerarşi, Uzmanlık Dili (Jargon), Bilgi Yüklenmesi.

---

III. LİDERLİK VE MOTİVASYON (TEKRAR)

A. Liderlik Türleri (İnsan İlişkileri Bağlamında)

• Dönüşümcü: İlham, vizyon, geleceğe taşıma.
• Etkileşimci: Rutin, ödül-ceza, mevcut düzen.
• Demokratik: Katılım, yetki devri, moral.

B. Motivasyon (Herzberg)

• Hijyen Faktörler: Ücret, güvenlik, koşullar. (Yokluğu mutsuz eder, varlığı MOTİVE ETMEZ).
• Motive Ediciler: Başarı, sorumluluk, tanınma. (Asıl motivasyonu sağlar).

---

1. İletişim sürecinde, alıcının mesaja verdiği tepkiye ne ad verilir?

2. İletişimin tek yönlü değil, döngüsel olduğunu gösteren en önemli unsur hangisidir?

3. Düşüncenin, alıcının anlayabileceği ortak sembollere dönüştürülmesine ne denir?

4. İletişimin güvenilirliğini sözlü mesajdan daha çok artıran unsur hangisidir?

5. Elton Mayo'nun, verimliliğin sosyal faktörlerle arttığını bulduğu deneylerin adı nedir?

6. Yazılı iletişimde geri bildirim nasıldır?

7. Yönetimde talimatlar, emirler ve genelgeler hangi iletişim yönünden akar?

8. Astların şikayetleri ve önerileri hangi iletişim yönünden akar?

9. Aynı statüdeki birimlerin koordinasyonu için hayati olan iletişim yönü hangisidir?

10. Üst yöneticinin sadece rutin dışı durumlarda devreye girmesi ilkesi nedir?

11. Memurun amiriyle ilgili önyargılarının mesajı yanlış algılamasına ne ad verilir?

12. Aşırı hiyerarşinin, bilginin bozulmasına yol açması hangi engeldir?

13. Herzberg'e göre "Ücret" hangi faktördür?

14. Herzberg'e göre "Sorumluluk Alma" hangi faktördür?

15. Çalışanların resmi hiyerarşiden bağımsız kurduğu arkadaşlık gruplarına ne denir?

16. İletişimde mesajın doğru algılanmasını engelleyen "fiziksel" dış etkene ne ad verilir?

17. Bir astın sadece tek bir amirden emir alması ilkesi nedir?

18. Bir Şube Müdürü'nün, başka bir birimin Şefiyle doğrudan görüşmesi hangi iletişim türüdür?

19. Yöneticinin astına yetki devretmesi sonucunda "Hesap Verme Sorumluluğu" kimde kalır?

20. Maslow'un hiyerarşisinde "Terfi ve Unvan" hangi ihtiyacı karşılar?


1. Klasik yönetimin insanı "makine dişlisi" olarak görmesine tepki olarak doğan yönetim yaklaşımı hangisidir?

2. İnsan ilişkileri yaklaşımının temelinde yatan ve insanı sosyal bir varlık olarak tanımlayan felsefi model nedir?

3. Yönetimde iletişim sürecini başlatan, mesajı oluşturan ve göndermek isteyen kişi veya birime ne ad verilir?

4. Kaynağın düşüncesini, alıcının anlayabileceği ortak sembollere (jest, yazı, dil) dönüştürmesi işlemine ne ad verilir?

5. İletişim sürecinde mesajın anlamlı hale gelmesi, alıcının sembolleri yorumlayıp kendi deneyimlerine göre çözmesi işlemine ne ad verilir?

6. İletişimin tek yönlü değil, döngüsel olduğunu kanıtlayan ve alıcının mesaja verdiği tepkiye ne ad verilir?

7. İletişim sürecinde mesajın doğru algılanmasını engelleyen ve mesajın bozulmasına neden olan her türlü dış veya iç etkiye ne ad verilir?

8. Elton Mayo'nun Hawthorne deneylerinde, verimliliği artıran asıl faktörün ne olduğu tespit edilmiştir?

9. Hawthorne deneylerinde, fiziksel koşullar kötüleştirilse bile verimliliğin artması olayına ne ad verilir?

10. Yöneticilikte en hızlı iletişim türü hangisidir?

11. Kanıt oluşturma ve kalıcılık açısından en güçlü iletişim türü hangisidir?

12. Sözlü iletişimde mesajın inandırıcılığını en çok etkileyen unsur nedir?

13. Örgüt içinde emirler, talimatlar ve genelgeler hangi iletişim yönünden akar?

14. Çalışanların şikayet, öneri ve performans raporlarının yönetime sunulması hangi iletişim yönüdür?

15. Farklı birimlerdeki, eş statüdeki yöneticilerin koordinasyon amacıyla bilgi paylaşması hangi iletişim yönüdür?

16. Farklı hiyerarşik kademelerde ve farklı birimlerdeki kişilerin kurduğu iletişim yönü hangisidir?

17. Asttan üste giden (yukarı yönlü) iletişimin en önemli katkısı nedir?

18. Bir yöneticinin sadece kendi beklentilerine ve inançlarına uygun mesajları algılamasına ne ad verilir?

19. İletişimde semantik engellere örnek olarak gösterilen, farklı meslek gruplarının kendi özel terimlerini kullanmasına ne ad verilir?

20. Çalışanların resmi hiyerarşiden bağımsız, kendi aralarında oluşturduğu arkadaşlık gruplarına ne ad verilir?

21. Herzberg'e göre "Ücret, iş güvenliği ve çalışma koşulları" hangi faktör grubuna girer?

22. Herzberg'e göre bu faktörlerin (ücret, güvenlik) temel işlevi nedir?

23. Motivasyonu ve performansı artıran, işin içeriğiyle ilgili faktörler (Başarı, sorumluluk, tanınma) hangi gruptadır?

24. İletişim sürecinde meydana gelen, hiyerarşinin çok sayıda kademeden geçmesi ve bilginin süzülerek bozulması ne tür bir engeldir?

25. Bir astın aynı anda iki farklı amirden çelişkili emir alması hangi yönetim ilkesinin ihlalidir?

---

26. Yönetimin, personeline zorla, tehditle ve disiplinle yaklaştığı yönetim tarzı hangi teoriye uygundur?

27. Otokratik liderin en hızlı karar alabildiği durumlar hangileridir?

28. Sıkı denetimin, monotonluğun ve iletişimsizliğin artması hangi yönetim yaklaşımının eleştirisidir?

29. Yöneticinin astına yetki devretmesi işlemine ne ad verilir?

30. Yetki devri sonucunda devredilemeyen, yöneticide kalan şey nedir?

31. Maslow'a göre, iş güvencesi, sigorta ve emeklilik planları hangi ihtiyacı karşılar?

32. Maslow'a göre "bir gruba ait olma, sevilme, kabul görme" hangi ihtiyacı karşılar?

33. Yaratıcılık, kişisel gelişim ve kişinin potansiyelini ortaya koyması hangi ihtiyacın tatminidir?

34. İnsan ilişkileri okuluna göre örgüt metaforu nedir?

35. Yazılı iletişimin dezavantajı nedir?

36. Yöneticinin, bir raporun veya bilginin önemini kendi statüsü ve ön yargıları nedeniyle doğru değerlendirememesi hangi engeldir?

37. "Biçimsel olmayan iletişim" (Dedikodu, söylenti) hangi örgüt yapısının ürünüdür?

38. Yönetimde insan kaynakları yönetiminin temel amacı nedir?

39. Üst yöneticinin, astına yetki devriyle birlikte inisiyatif tanıması hangi yönetim yaklaşımına aittir?

40. Yönetim, astların şikayetlerini ve önerilerini dikkate alırsa hangi iletişim yönünü güçlendirmiş olur?

41. İletişim sürecinde, alıcının kendi bilgi ve deneyimlerine dayanarak yorumlama yapmasına ne denir?

42. Bir liderin çalışanlarının potansiyelini ortaya çıkararak statükoyu sorgulamasına ne ad verilir?

43. Herzberg'e göre yüksek performans için hangi faktörlerin tatmini esastır?

44. Neoklasik yaklaşıma göre "İnsan sadece maddi kazanç (para) için çalışır" ifadesi doğru mudur?

45. Savaş, salgın veya büyük kriz anlarında en etkili olabilen liderlik türü hangisidir?

46. Yöneticinin, elindeki bilginin çokluğundan dolayı önemli olanı ayırt edememesi hangi iletişim engelidir?

47. Yönetici, emir verirken hangi iletişim türünü kullanır?

48. Maslow'un piramidinde Güvenlik ve Sosyal ihtiyaçlar arasında bulunan basamak hangisidir?

49. Bir örgütte, yöneticilerin personelin fikirlerini sorması ve onlarla sürekli iletişim kurması hangi yaklaşımın gereğidir?

50. Yöneticinin sadece belirli, önceden belirlenmiş ve istisnai durumları raporlamasını istemesi hangi ilkenin gereğidir?